N A J W Y Ż S Z A I Z B A K O N T R O L I
DEPARTAMENT ŚRODOWISKA, ROLNICTWA
I ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO

I N F O R M A C J A O WYNIKACH KONTROLI ZAOPATRZENIA W WODĘ LUDNOŚCI AGLOMERACJI MIEJSKICH

WARSZAWA MARZEC 2002 r.
DŚRiZP-41002/2001 Nr ewid. 186/2001/P/01/084/CRS

„……..W ponad 2/3 kontrolowanych miast jakość wody wodociągowej dostarczanej ludności oraz woda czerpana w większości ogólnodostępnych zaworów studni publicznych, nie odpowiadała wymaganiom wody pitnej, o czym świadczy analiza wyników badań jakości wody przeprowadzonych przez laboratoria przedsiębiorstw wodociągowych w latach 1999-2000 oraz badań Inspekcji Sanitarnej. Potwierdziły to również wyniki pomiarów wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych, wykonanych na wniosek NIK w okresie kontroli w czerwcu 2001 r., w 20 miastach.
W kontrolowanych miastach 93,4% ludności korzystało z wody z sieci wodociągowych, a pozostali mieszkańcy zaopatrywali się w nią głównie z ujęć lokalnych i studni publicznych, przy czym odsetek korzystających z sieci wodociągowej w 2000 r. wynosił: od 80,8% w Kielcach, 92,2% w Białymstoku do 94,9% w Poznaniu i 99,9% w Radomiu.
Wody powierzchniowe w 2000 r. stanowiły 67,5% ogółem ujmowanych wód (str. 33, 47, 58-77).

1.1. W wyniku kontroli ustalono, że w większości przypadków ujmowane wody powierzchniowe, infiltracyjne i podziemne były o niskiej lub wręcz złej jakości, pomimo, że ujmowane wody na zaopatrzenie ludności w wodę do picia powinny być I klasy czystości………”

1.2. Ujmowane wody, w większości złej jakości, wymagały wysokiego stopnia uzdatniania.
Z przeprowadzonych w czasie kontroli badań wynika, że w 13 miastach spośród 20 kontrolowanych, tj. 65%, jakość wody po uzdatnieniu wykazywała przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2000 r. w sprawie warunków jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej.
Z wykonanych w tych miastach badaniach 43 prób wody uzdatnionej, w przypadku 32 prób, tj. 74%, stwierdzono niedotrzymanie warunków jakim powinna odpowiadać woda uzdatniona. Dotyczyło to głównie: zawartości wolnego chloru, wprowadzonego w procesie uzdatniania, który w badaniach 30 prób wody przekraczał od 17% do 433% dopuszczalną wartość, a także manganu – w 4 próbach stwierdzono go od 20% do 240% powyżej normy oraz ogólnej liczby bakterii – w 3 próbach stwierdzono przekroczenie od 25% do 230% (str. 59-60, 64-65).
NIK ocenia jako niewłaściwe działania podmiotów w procesie uzdatniania, skutkujące występowaniem ponadnormatywnych zawartości wskaźników wodzie podawanej do sieci.

1.3. Z ustaleń kontroli wynika, że w 12 spośród 20 miast objętych kontrolą, tj. w 60%, jakość wody dostarczanej ludności siecią wodociągową wykazywała istotne przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników. Świadczą o tym wyniki badań jakości wody przedsiębiorstw wodociągowych i Inspekcji Sanitarnej, potwierdzone pomiarami wykonanymi w trakcie kontroli. W miastach tych na 78 prób wody pobranych do analiz w czasie kontroli, w tym: 21 z hydrantów zlokalizowanych w centralnych punktach sieci wodociągowych, 18 z zaworów głównych w budynkach i 39 z zaworów czerpalnych u odbiorców, na różnych kondygnacjach, analizy 21 prób, tj. 27%, wykazały przekroczenia dopuszczalnych wartości niektórych wskaźników mających istotny wpływ na jakość wody (str. 60-61, 65-69, 73-75).

1.4. Wyniki kontroli oceny sanitarnej wody, pobieranej przez ludność z ogólnodostępnych zaworów czerpalnych studni publicznych, wykazały złą jakość wody z blisko 67% zaworów w 1999 r., z 71% w 2000 r., gdzie określano ją jako warunkowo nadającą się do korzystania lub złą, dyskwalifikując tym samym do celów pitnych. Pomimo tego, brak było dostatecznego nadzoru Inspekcji Sanitarnej nad wodą czerpaną ze studni publicznych. W większości nie dostosowano ilości i zakresu badań do obowiązujących przepisów. Również stwierdzane naruszenia warunków dla wody do picia i na potrzeby gospodarcze nie zawsze powodowały podejmowanie postępowania o uznanie warunkowej przydatności lub zakazie wody do użytkowania (str. 44-46, 75-77).

1.5. Kontrola wykazała, że jakość wody, dostarczanej ludności, pogarszała się systematycznie, w miarę oddalania odbiorców od stacji uzdatniania. Miały na to wpływ m.in. czynniki powodujące tzw. wtórne zanieczyszczenie wody. Do nich należą głównie zły stan techniczny sieci wodociągowej, liczącej przeważnie od 50 do 100 lat, w większości wymagającej wymiany i modernizacji oraz sieci rozprowadzającej wodę w budynkach, czego wyrazem jest m.in. wysoki wskaźnik awaryjności. Istotne znaczenie ma także przewymiarowanie układu rozprowadzającego wodę wobec spadku zużycia wody wodociągowej (str. 49-51).
W 14 skontrolowanych przedsiębiorstwach, w 2000 r. na ogólną długość 13.473,9 km sieci wodociągowych, rury żeliwne stanowiły 52,6%, stalowe 20,8%, PCV 11,2%, PE 8,7%, z innych tworzyw 0,9%, azbestowo-cementowe 5,7% oraz ca 0,1%, tj. 12 km starych rur ołowianych w Gdańsku.
Kontrola potwierdziła obserwowaną tendencję spadku zużycia wody wodociągowej w kontrolowanych miastach. W skali kraju w ciągu ostatnich 10 lat zużycie wody wodociągowej zmniejszyło się o około 30%.
W skontrolowanych 14 przedsiębiorstwach wodociągowych w 1999 r. w porównaniu z 1998 r. nastąpiło zmniejszenie o 2,8%, a w 2000 r. w porównaniu do 1999 r. o 4,7% (str. 29-30, 33).
NIK pozytywnie ocenia spadek zużycia wody zwracając jednocześnie uwagę na konieczność ograniczenia strat wody w sieci oraz liczby występujących awarii.

1.6. Kontrola 9 wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych (WSSE) wykazała, że w większości nie współpracowały one z organami samorządowymi miast i nie przekazywały zarządom miast ocen jakości pobieranej wody, a w działalności stacji, związanej z badaniami i nadzorem nad jakością wody pitnej, występowały uchybienia i nieprawidłowości (str. 39-40, 44-46, 70-77).

2. Z ustaleń kontroli wynika, że w działalności skontrolowanych zarządów miast występowały uchybienia i nieprawidłowości mające istotny wpływ na poprawną realizację zaopatrzenia w wodę ludności kontrolowanych aglomeracji. Brak było studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miast lub były one niekompletne, bez uwzględnienia kompleksowych rozwiązań gospodarki wodnej, w tym: prognoz zaopatrzenia w wodę mieszkańców aglomeracji, czy programów ich realizacji. Opracowania te nie były przedstawiane radom miast do uchwalenia. W miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nie zawsze uwzględniano strefy ochronne ujęć wody. Nie uporządkowano stanu formalno-prawnego dla części gruntów, na których znajdowały się ujęcia wody, tylko w ograniczonym zakresie współpracowano z wojewódzkimi inspektorami sanitarnymi. Zarządy miast miały jednak wpływ na poziom cen za wodę, ustalanych odpowiednio przez rady miast i wojewodów oraz finansowały ze środków własnych zadania związane z zaopatrzeniem w wodę (str. 35-39, 41-42,78).

2.1. Spośród 14 urzędów miast, które posiadały zatwierdzone uchwałą rady miasta „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy”, w 4 opracowaniach w Bytomiu, Częstochowie, Katowicach i w Kielcach nie było danych dotyczących prognozowanych wielkości zaopatrzenia w wodę, a jedno, w Kielcach, także nie zawierało danych, dotyczących rozbudowy ujęcia wody, tj. elementów gospodarki wodnej wymaganych w art. 6 ust. 4 pkt 2 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska. Braki w tym zakresie oraz nie w pełni uwzględnianych strefach ochronnych ujęć stwierdzono również w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego 7 urzędów miast. Stanowiło to naruszenie ww. przepisu oraz art. 60a ust. 3 ustawy Prawo wodne (str. 38-39).

2.2. W wyniku kontroli ustalono, że 14 zarządów miast przekształciło przedsiębiorstwa wodociągowe w spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a 3: w Gdańsku, Częstochowie i w Krakowie – w spółki akcyjne. Zarządy tych miast wprawdzie zapewniły sobie wpływ na działalność spółek eksploatujących wodociągi, jednak nie w pełni z tych uprawnień korzystały (str. 34-38).
W Katowicach i w Sosnowcu wojewoda powołał przedsiębiorstwa państwowe.
W jednym przypadku, w Warszawie, Zarząd Miasta nie dokonał przekształcenia stosownie do art. 14 i 15 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej, z uwagi na zastosowanie przepisu art. 37 ust. 4, w związku z art. 9-12 ustawy z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy.
W 5 urzędach miast: w Gdańsku, Lublinie, Radomiu, Toruniu i we Wrocławiu nie unormowano stanu formalno-prawnego dla części gruntów, na których znajdowały się ujęcia wody oraz stacje uzdatniania, a w 3 urzędach: w Gliwicach, Częstochowie i w Krakowie oraz w Związku Komunalnym Wodociągów i Kanalizacji w Kielcach sprawy te były dopiero w trakcie porządkowania (str. 43-44).
NIK ocenia negatywnie brak uregulowania stanu formalno-prawnego dla części gruntów, uznając konieczność jak najszybszego zakończenia działań w tym zakresie.

2.3. Z ustaleń kontroli wynika, że w działalności 14 skontrolowanych przedsiębiorstw wodociągowych występowały nieprawidłowości i uchybienia mające wpływ na jakość zaopatrzenia ludności w wodę. Stwierdzono okresowy brak pozwoleń wodnoprawnych, nie przestrzeganie warunków zawartych w tych pozwoleniach, nie wyznaczanie stref sanitarnych ujęć wód. Wydatki inwestycyjne związane z rozbudową sieci wodociągowej nadal były małe. W sposób właściwy natomiast informowano wojewodów o ilości pobieranej wody i wnoszono stosowne opłaty………..”

3. Wnioski

W 2001 r. wprowadzone zostały nowe uregulowania prawne w przedmiocie kontrolowanej działalności:

• ustawa Prawo ochrony środowiska – uchwalona w dniu 27 kwietnia 2001 r., która obowiązuje od dnia 1 października 2001 r.
• ustawa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków – uchwalona w dniu 7 czerwca 2001 r. z mocą obowiązującą od dnia 14 stycznia 2002 r.
• ustawa Prawo wodne – uchwalona w dniu 18 lipca 2001 r., obowiązująca od dnia 1 stycznia 2002 r.

Nowe uregulowania dotyczą planowania w gospodarowaniu wodami obejmującego m.in. plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, warunki korzystania z wód regionu wodnego oraz sporządzanie w miarę potrzeby warunków korzystania z wód zlewni.
Część wniosków wynikających z kontroli została już uwzględniona w nowych przepisach jak np. dotyczących przekazywania przez odpowiednie jednostki danych stanowiących podstawę do wykonywania zadań nałożonych na RZGW, a problem zaopatrzenia w wodę mieszkańców uregulowany został kompleksowo w ww. ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę.
Niezależnie od już wprowadzonych nowych regulacji prawnych, w celu usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, niezbędne jest zdaniem NIK podjęcie następujących działań:

• Minister Infrastruktury powinien w możliwie najkrótszym terminie wydać rozporządzenie, wynikające z art. 23 i 25 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków określające:
  szczegółowe sposoby określania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, wzór wniosku o zatwierdzenie taryf oraz niezbędny zakres informacji zawartej w uzasadnieniu taryf.
• Minister Środowiska powinien:
  – przyspieszyć prace nad rozporządzeniem określającym wymagania jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do rozpatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia, wobec konieczności określenia częstotliwości pobierania próbek wody, metodyk referencyjnych analiz i sposobów oceny, czy wody odpowiadają wymaganym warunkom, zgodnie z delegacją zawartą w art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,- w jak najszybszym terminie określić w drodze rozporządzenia, szczegółowy zakres i tryb opracowywania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy oraz warunków korzystania z wód regionu wodnego stosownie do wymagań art. 121 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne,- stworzyć warunki do opracowania planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy w celu zatwierdzenia ich przez Radę Ministrów zgodnie z dyspozycją art. 119 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne oraz rozważyć opracowanie harmonogramów tych prac.- doprowadzić w świetle art. 90 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne do zatwierdzania przedkładanych warunków korzystania z wód regionu wodnego, spowodować przyspieszenie opracowania przez RZGW warunków korzystania z wód regionu wodnego,

  – egzekwować od dyrektorów RZGW zapewnienie udziału przedstawicieli regionalnych zarządów w rozprawach wodnoprawnych.

• Główny Inspektor Sanitarny powinien:– zobowiązać właściwych inspektorów sanitarnych do pilnego zakończenia ustalenia i przestrzegania częstotliwości oraz miejsc poboru próbek wody pitnej do badania i zakresu badań stosownie do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 4 września 2000 r. w sprawie warunków jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, w wodach kąpieliskach, oraz zasad sprawowania kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej (Dz.U. Nr 82 poz. 937),- wzmocnić nadzór nad organami inspekcji sanitarnej w zakresie prowadzenia badań jakości wody do picia i właściwego wykorzystywania wyników badań we współpracy z zarządami miast i administratorami ujęć, przeprowadzić ocenę stopnia wyposażenia laboratoriów inspekcji sanitarnej w sprzęt i jego racjonalnego wykorzystania do badań jakości wody przeznaczonej dla ludności.
• Zarządy miast powinny:– w studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego uwzględniać kompleksowe rozwiązania problemów gospodarki wodnej z wykorzystaniem prognoz i programów zaopatrzenia ludności w wodę,- uregulować tytuły prawne do gruntów będących we władaniu przedsiębiorstw wodociągowych, spowodować przeprowadzenie analiz istniejącego stanu sieci wodociągowej w celu określenia potrzeb remontowych, modernizacyjnych i inwestycyjnych oraz podjęcia działań naprawczych,- zwiększyć nadzór i kontrolę nad zakładami wodociągowymi,

  – określić potrzeby w zakresie funkcjonowania studni publicznych,

  – egzekwować przeprowadzanie przez właściwe organy Inspekcji Sanitarnej badań kontrolnych wody czerpanej z tych studni i podejmować niezbędne działania w kierunku poprawy jej jakości, a w przypadku braku takiej możliwości, zamknąć ujęcia wody nie spełniające wymagań,

  – ściślej współpracować ze służbami sanitarnymi w zakresie badań jakości wody i egzekwowania obowiązujących norm sanitarnych,

  – zobowiązać przedsiębiorstwa wodociągowe do przeanalizowania stosowanych procesów uzdatniania dla zapewnienia odpowiedniej jakości wody w wodociągach,

  – zapewnić przeprowadzanie przetargów, dotyczących realizacji inwestycji związanych z poprawą zaopatrzenia w wodę z zachowaniem wszystkich zasad określonych w ustawie o zamówieniach publicznych.

• Wojewódzcy inspektorzy sanitarni powinni:– sporządzać roczne plany kontroli jakości wody do picia i na potrzeby gospodarcze, określać w nich miejsca poboru próbek, częstotliwość, zakres badań wody i przestrzegać ich realizacji, w przypadkach stwierdzania jakości wody nie odpowiadającej wymaganiom, podejmować działania w celu ograniczenia czerpania wody i doprowadzenia jej do stanu odpowiadającego warunkom określonym przepisami.– ściślej współpracować z zarządami miast w zakresie jakości wody pitnej.
• Dyrektorzy Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej powinni:– przyspieszyć prace nad opracowywaniem warunków korzystania z wód regionu wodnego,- zapewnić udział przedstawicieli regionalnych zarządów gospodarki wodnej w rozprawach wodnoprawnych.

„………….WSSE w Katowicach w czerwcu 2001 r. powiadomiła organy samorządowe w Tarnowskich Górach o wykryciu w okresie luty-maj 2000 r. w siedmiu różnych miejscach poboru wód do celów wodociągowych w rejonie Tarnowskich Gór oraz w wodzie pochodzącej z odwadniania szybu „Staszic”, zanieczyszczeń wód podziemnych TRI w ilościach przekraczających dopuszczalne zawartości (w dwóch punktach aż 60-krotnie). Nie ustalono jednak źródła zanieczyszczeń, o czym powiadomiono także Wojewodę Śląskiego. Śląski WIOŚ w związku z brakiem możliwości jednoznacznego wskazania sprawcy zanieczyszczeń, w kwietniu 2001 r. zwrócił się do Starosty Powiatu Tarnogórskiego i Burmistrza Miasta Tarnowskie Góry o rozważenie możliwości zlecenia wykonania przeglądu ekologicznego dla całego rejonu występowania zanieczyszczeń. Nałożenie obowiązku przywrócenia środowiska do stanu właściwego, na podstawie art. 82 ust. 2 ustawy o ochronie i kształtowaniu środowiska, należało do kompetencji starosty;………….”

„…..Przedsiębiorstwa wodociągowe w prowadzonych badaniach ograniczały liczbę oznaczeń do podstawowych wskaźników, co przy zróżnicowanym ich zakresie w poszczególnych latach utrudniało jednoznaczną ocenę występujących tendencji zmian jakości wody oraz możliwości dokonywania porównań z badaniami Inspekcji Sanitarnej. …….”

„…….W badaniach wody u odbiorców nie wykazywano przekroczeń takich zanieczyszczeń jak metale ciężkie, czy związki organiczne, ponieważ zakłady wodociągowe zawęziły badania wody u odbiorców do podstawowych wskaźników. ……..”

„…….w Kielcach w wodzie podawanej do sieci – w 1999r. w 3 próbach, na 334, zawartość bakterii grupy Coli wynosiła 9,10 i 15 przy wartości dopuszczalnej – 1; w 2000r. w 1 próbie na 178 wykonanych analiz zawartość azotynów wynosiła 0,234 mg/dm3, przy wartości dopuszczalnej 0,1 mg/dm3; w wodzie w sieci – przekroczenia dopuszczalnych wartości wskaźników wystąpiły tylko 1999 r. w 7 próbach i dotyczyły: ogólnej liczby bakterii w temperaturze 37o C w 3 próbach – odpowiednio 71, 1500 i 600 przy normie – 40, ogólnej liczby bakterii w temperaturze 20o C w 3 próbach – 280, 4000 i 2800 przy normie – 200, bakterii grupy Coli w 3 próbach – 15, 40 i 3, przy normie – 1, obecność zawiesiny w 1 próbie – według normy nie dopuszczalna; po stwierdzeniu przekroczeń wartości normatywnych wskaźników we wszystkich ww. przypadkach, próby powtórzono i uzyskano pozytywne wyniki;
w Poznaniu w analizach wykonanych przez PSSE – w 1999r. przekroczenia wartości normatywnych wystąpiły w 13 próbach wody pobranych z sieci i dotyczyły: w 4 próbach ogólna liczba bakterii w 20o C (przy normie 100) wynosiła dwukrotnie powyżej 800 i powyżej 300, w 4 próbach ogólna liczba bakterii w 37o C (przy normie 20) wynosiła 45, 300 i dwukrotnie 70; w 3 przypadkach liczba bakterii grupy coli (przy normie 1) wynosiła 13, 43 i 28; w jednej próbie stwierdzono zawartość ołowiu – 0,08 mg/dm3 (przy normie 0,05 mg/dm3), chloru wolnego – 0.7 mg/dm3 (przy normie 0,2 – 0,5 mg/dm3); w 2000r. przekroczenia wystąpiły także w 13 próbach wody z sieci;
w Katowicach WSSE w okresie od 6 marca do 7 maja 2001r. wykonała badania 73 prób wody pobranych z ujęć zlokalizowanych w rejonie Tarnowskich Gór, wykrywając zanieczyszczenie wód trójchloroetylenem w 7 punktach poboru. W 4 próbach stwierdzona ilość tego wskaźnika przekraczała 60 razy dopuszczalną wartość (10 mg/dm3), w 5 próbach 20 razy, w 5 próbach 10 razy oraz w 3 próbach 4 razy;
w Gdańsku
– na ujęciu Zaspa w 1999r. w wodzie uzdatnionej podawanej do sieci w 8 próbach wystąpiła wyższa od dopuszczalnej zawartość manganu: od 0,14 mg/dm3 do 0,22 mg/dm3 (najwyższa dopuszczalna wartość 0,1 mg/dm3); a w 2000r. w wodzie uzdatnionej – w 7 próbach od 0,13 mg/dm3 do 0,19 mg/dm3 (przy wartości dopuszczalnej 0,05 mg/dm3);
– na ujęciu Grodza Kamienna w 1999r. w wodzie uzdatnionej w 3 próbach stwierdzono wyższą od dopuszczalnej zawartość azotu amonowego: dwukrotnie 0,74 mg/dm3 i jeden raz 0,81 mg/dm3 (przy normie 0,5mg/dm3);
w Szczecinie w wodzie uzdatnionej w 1999r. w 6 próbach wody stwierdzono wyższą od dopuszczalnej zawartość następujących wskaźników: na ujęciu Pomorzany – żelazo 0,81 mg/dm3 (przy normie 0,5 mg/dm3), na ujęciu Świerczewo – żelazo 2,27 i 5,28 mg/dm3, na ujęciu Pierwszego Maja – żelazo 0,83 mg/dm3; na ujęciu Arkonka – mangan 0,16 mg/dm3 (przy normie 0,1 mg/dm3), a na ujęciu Skolwin – ołów 0,10 mg/dm3 przy normie 0,05 mg/dm3; w 2000r. woda nie spełniała wymagań w 4 próbach ze względu na podwyższoną zawartość następujących składników: na ujęciu Świerczewo – żelazo 1,39 i 1,62 mg/dm3; Skolwin – mangan 0,15 mg/dm3; Pierwszego Maja – twardość ogólna 676 mg/dm3 przy normie 60 – 500 mg/dm3; w wodzie z sieci w 1999r. w 3 próbach stwierdzono wyższą od dopuszczalnej liczbę kolonii bakterii w 20oC i 37oC, w 2 zawartość żelaza (0,60 mg/dm3 i 0,54 mg/dm3); w 2000 r. w 24 próbach stwierdzono wyższą od dopuszczalnej zawartość żelaza i manganu, w Warszawie: wskaźniki bakteriologiczne:
– pod względem bakteriologicznym jakość wody w Warszawie w 2000 r. w porównaniu z 1999 r. pogorszyła się. W 1999r. – 0,5% wyników wody pobranej z sieci w różnych punktach miasta nie odpowiadało wymaganym normom bakteriologicznym natomiast w 2000r. – 1,9%……..”

„…..W wyniku kontroli stwierdzono brak dostatecznego nadzoru Inspekcji Sanitarnej nad studniami publicznymi i niedostosowanie do obowiązujących przepisów ilości i zakresu badań wody z tych studni. Woda z zaworów czerpalnych ze studni publicznych, w miastach objętych kontrolą, według badań przeprowadzonych przez Inspekcję Sanitarną, charakteryzowała się ogólnie niezadawalającą jakością, tj. nie spełniała warunków określonych przepisami, co szczególnie dotyczyło studni o charakterze awaryjnym…….”